Rond de voeding van mensen met diabetes doen heel wat wilde verhalen de ronde. De hardnekkigste mythe is waarschijnlijk dat je diabetes krijgt van teveel suiker te eten … Alvorens in te gaan op aan welke voeding personen met diabetes zich mogen wagen, licht ik graag eerst nog even toe wat diabetes nu eigenlijk is en welke diverse vormen je kan onderscheiden.

De diagnose van diabetes wekt veel vragen op. Iedereen heeft wel eens van diabetes gehoord of kent wel iemand die het heeft, maar weinigen weten precies wat deze ziekte inhoudt.

Diabetes is een chronische aandoening waarbij de bloedsuikerwaarden verhoogd zijn. Vandaar ook het gekende synoniem ‘suikerziekte‘, en dus ook het misverstand over de zogezegde oorzaak van deze ziekte.

Twee oorzaken liggen echter aan de basis van deze problematiek: ofwel maakt de alvleesklier onvoldoende insuline aan, ofwel reageren de lichaamscellen onvoldoende op de aangemaakte insuline. Insuline zorgt er namelijk voor dat glucose (suiker) uit je bloed wordt opgenomen door je lichaamscellen en deze cellen energie krijgen. Bij iemand met diabetes zijn de bloedsuikerwaarden te hoog omdat er te weinig insuline is om dit te reguleren of omdat de lichaamscellen ongevoelig geworden zijn voor de insuline.. Omdat de glucose niet door de lichaamscellen kan opgenomen worden, wordt dit door de nieren afgescheiden via de urine.

Er bestaan diverse soorten diabetes, waarvan type 1 en type 2 het meest voorkomen.

Diabetes type 1 ontstaat vooral bij kinderen en volwassenen jonger dan 40 jaar. Minder dan 10% van de diabetespatiënten krijgt te maken met dat type. Bij diabetes type 1 valt het eigen immuunsysteem de cellen aan die insuline aanmaken. Daardoor maakt de alvleesklier geen of onvoldoende insuline aan. De symptomen treden plots op en kunnen zeer uitgesproken zijn. Veel plassen, dorst, vermageren en vermoeidheid zijn er een paar van. Over het ontstaan is nog veel onduidelijkheid. Mogelijk speelt erfelijkheid een rol. Het is bij deze vorm van diabetes dan ook noodzakelijk om levenslang insuline in te spuiten vanaf de diagnose.

Diabetes type 2 treedt vooral op bij volwassenen die ouder zijn dan 40 jaar, vandaar dat deze vorm vaak gekend is als ‘ouderdomsdiabetes‘. Dit type diabetes komt bij meer dan 90% van de diabetespatiënten voor. Hier liggen twee oorzaken aan de basis: de hoeveelheid aangemaakte insuline is onvoldoende en de werking van de aanwezige insuline is verminderd. De risicofactoren om deze ziekte te krijgen, zijn doorgaans niet genetisch bepaald, maar meer gerelateerd aan je levensstijl. Denk hier vooral aan overgewicht. Bij overgewicht kan de alvleesklier de vraag naar insuline niet meer aan en ontvangt het lichaam dus te weinig insuline. Dat verklaart ook waarom vandaag steeds meer jonge mensen diabetes type 2 krijgen. Patiënten met diabetes type 2 hebben soms weinig tot geen klachten en kunnen jaren rondlopen zonder te weten dat ze getroffen zijn. De diagnose ontdekt men dus eerder toevallig, maar maakt het niet minder ernstig. Diabetes type 2 is gelukkig, in tegenstelling tot type 1, wél omkeerbaar. Voldoende beweging in combinatie met gezonde voeding (en eventuele medicatie) kunnen diabetes type 2 de kop indrukken.

Naast deze twee meest bekende vormen van diabetes, zijn er nog diverse andere soorten. Enkel zwangerschapsdiabetes haal ik hier nog even aan omdat dit een speciale, tijdelijke vorm van diabetes is als gevolg van hormonale veranderingen bij de vrouw. Het treedt op in de tweede helft van de zwangerschap en komt voor bij 5 tot 20% van de zwangerschappen. Op zich is deze vorm van diabetes niet levensbedreigend, maar moet dit toch goed opgevolgd worden, zowel voor de vrouw zelf als voor het ongeboren kind.

Hoe vreemd het misschien ook klinkt, maar iemand met diabetes hoeft in het algemeen geen andere voeding tot zich te nemen dan iemand anders. Tenminste toch wanneer die ‘iemand anders’ gezond eet.  Dit wil zeggen dat de voeding van iemand met diabetes gezond, evenwichtig en voldoende gevarieerd moet zijn. Als je diabetes hebt, is het vooral belangrijk gezonde voeding te combineren met beweging en eventueel (voorgeschreven) medicatie.

Iemand met diabetes type 1 controleert dagelijks (vaak meermaals) zijn of haar bloedsuikerspiegel. Hij of zij injecteert insuline via een spuit of draagt een insulinepomp waarmee insuline wordt afgegeven die afgestemd is op de maaltijd en meerbepaald op de gemeten hoeveelheid koolhydraten (zetmeel en suikers).

Algemene tips met betrekking tot voeding bij diabetes en dus ook voeding in het algemeen:

• Zorg voor een gezond lichaamsgewicht
• Wees matig met zout en het gebruik van verzadigde vetten
• Geef de voorkeur aan vezelrijke producten
• Eet op regelmatige tijdstippen
• Gebruik dagelijks 3 hoofdmaaltijden. Eventuele tussendoortjes en een avondsnack zijn soms in te schakelen, maar die zijn afhankelijk van je diabetesbehandeling
• Uit eten gaan, is perfect mogelijk zolang je maar kiest voor gezonde en gevarieerde voeding

Ontdek hier alvast diverse gezonde recepten!